词汇和语法篇

谈“有”

张绍基

  “有”是最常用的字眼。凡是学过世界语的学员，你要是问他世界语中“有”怎么说，他会不假思索地告诉你：havas。但是当你翻阅学员的作业时，在“有”的问题上错误还不少哩。比方：

（错句）En la klasĉambro havas multajn seĝojn. 教室里有许多椅子。

（错句）Miestas multaj belaj libroj.我有许多美丽的书。

我们首先要分清楚havi, esti在表达“有”这个意思时有何区别。

havi是个及物动词，是拥有、具有的意思。在人当主语时往往用havi当谓语。用havi的句子一般主谓宾齐全：主语是主格名词或代词，介词短语en la klasĉambro是不能当主语的；谓语当然是havi了；宾语是宾格的名词或代词。例如：

Mi havas bovon kaj bovinon. 我又一头公牛和一头母牛。

Ni havas antaŭ ni gravan taskon. 我们面临（面前有）一项重要的任务。

La muro havas orelojn. 隔墙有耳。

esti是个不及物动词，不当联系动词时是“存在”的意思。表达某处有某种东西，以esti当谓语用。这是客观存在的那件东西是主语，放在句首句末均可。这时，句子绝对不能使主系表结构。第二个错句人们会理解成“我是美丽的书”而不是“我又美丽的书”。两个错句应改成：

Estas multaj seĝoj en la klasĉambro.

Mi havas multajn belajn librojn.

值得注意的是，表达某些概念时，既可以用havi,利用主谓宾的句型，也可用esti，利用主谓状的句型。

比方“脸上有皱纹”可说成：

La vizaĝo havas sur si sulketojn.

或Estas sulketoj sur la vizaĝo.

“这里有各种各样的错误”可说成：

Tio havas en si diversajn erarojn.

或 Estas diversaj eraroj en tio.

用havi时往往加上介词词组sur si或en si等来限定范围。

学会正确使用havi及esti后，还得逐渐掌握各种“有”的细微差别，丰富表现手法。

当强调拥有、占有时，我们可以用posedi, 而不用havi:

Krom la vestoj sur la korpo, ili posedis nenion. 除身上的衣服外，他们一无所有。

Ĉiu propran saĝon posedas. 人各有智。

Ĉiu medalo du flankojn posedas. 每个奖牌都有两个面。

当强调存在时，我们可用ekzisti而不用esti:

Ekzistas urbanoj, kiuj neniam vidis kamparon. 有那样一些城里人，他们从未见过乡村。

Kie lumo ekzistas, ankaŭ ombro troviĝas. 有亮光的地方就有阴影。

Ne kredas ŝtelisto, ke honestaj homoj ekzistas. 盗贼不相信会有诚实的人。

当“有”是看得见的，能觉察的，我们可以用trovi sin, troviĝi或vidiĝi来表达：

En la glaso sin trovas akvo. 被子里有水。

Eĉ sur la suno troviĝas makuloj. 甚至太阳上也有黑点。

En la parko ĉie vidiĝas belaj floroj. 公园里到处有美丽的花。

Liveru nur panon, manĝontoj sin trovos. 有面包就会有人来吃。

当说明事物有某种情况时，我们可以用prezenti:

La afero prezentas kelkajn avantaĝojn. 这事有几个优点。

Ĝi prezentas sin sub favora aŭspicio. 事情有好兆。

La tasko prezentas malfacilaĵojn. 任务有困难。

当表达有某种东西可用时，我们可以运用disponi一词：

La stabo disponas nur du aŭtojn. 总部只有两辆车。

En tiu tempo la Esperantistoj disponis nenian vortaton en Esperanto.那时世界语者们还没有世界语原文的辞典。

Kiu metion disponas, mizeron ne konas. 有手艺的人不用愁。

当表达“包含有”时，还可用enhavi, enteni, ampleksi等。这里就不多说了。

表达“有”不一定要用动词，用介词kun在某些场合有“带有”的意思：

Ĉiu sezono kun sia bono. 各有千秋。

oraj pomoj kun arĝentaj ŝeloj 带有银壳的金苹果

在许多情况还可利用后缀或合成词来表达“有”：

-hava: flugilhava besto 有翅膀的野兽，mankhava 有缺点的，truhava vesto 有孔洞的衣服

-iga: saniga 有益于健康的，esperiga 大有希望的，profitiga 有利可图的

-plena: signifoplena 很有意义的，danĝerplena 有很大危险的

-riĉa: enhavoriĉa 有充实内容的

-veka: pensoveka 有启发性的

汉语中的许多“有”，都可以用形容词直接表达出来：

有用的 utila，有趣的 interesa，有效的 efika，有钱的 riĉa，有罪的 kulpa，有毒的 venena，有能力的 kapabla，有利的 favora，有空的 libera，有礼貌的 ĝentila。

最后，oni可理解为“有人”，iam是“有时”，esti senfina 可译成“有的是”……。

“有”的表达法也真的有的是！学员同志们，你自己也来收集整理吧。

                                                 返回目录